Kriptografi nedir ?

Kriptografi'nin Türkçe tam karşılığı şifrelemedir. 
İlk örnekleri antik mısır da firavun mezarlarında görülmüştür.
Temel mantık bir bilginin başkaları tarafından okunamayacak bir şekile getirilip sadece istenilen kişi tarafından okunabilmesidir.Basit kriptografinin temal şeması   şu şekildedir

`plain text`(düz metin) -> `encryption`(şifreleme yöntemi) -> `ciphertext`(şifrelenmiş metin) -> `decryption`(şifreyi çözme) -> `plain text`(düz metin)

Temel Kriptografik Algoritmalar genel olarak ikiye ayrılır.

1)Simetrik şifreleme yöntemleri;

Kısaca özetlemek gerekirse şifreleme ve çözme işlemlerinde aynı anahtarı kullanan algoritmalardır.Günümüz teknolojisiyle kırılmaları çok kolaydır. 
Sezar şifreleme yöntemi askeri alanda ilk defa `julius caesar` tarafından kullanıldığı için bu adı almıştır.Ayrıca yeni başlayanlar için güzel bir örnek olacaktır.

s=m+ 5(mod 29) bu yönteme göre her karakter kendinden 5 sonraki harfi alacaktır.
burada mod 29 kullanmamızım sebebi türkçede 29 harf olmasıdır.

örnek;

"rodrane" 'e   şifreleme yöntemimizi uyguladığımızda "üşhüesü" gibi bir sonuç elde ediyoruz.

Nasıl kırıldığına gelince diyelim önünüzde kriptolu bir metin var.
Bunun önce analizi yapılır mesela Türkçede en çok kullanılan harf nedir A ve E bu iki harf baz alınarak metinde en çok bulunan karakterlerin karşılığı bunlar kabul edilir ve öteleme yapılır. A ve E yerine örneğin B ve F kullanılmışsa
tüm karakterlerin bir ötelendiği sonucu çıkarılır.Buna göre Tüm metindeki karakterler bir önceki karakter ile yer değiştirilir ve metnin şifresi kırılır.

2)Asimetrik şifreleme yöntemleri;

Şifreleme ve çözme işlemleri için iki farklı anahtar kullan algoritmalardır. Bu anahtarlar gizli anahtar ve açık anahtar olarak adlandırılırlar.

Bir metni açık anahtarı kullanarak herhangi bir kişi şifreleyebilir ama metnin çözülme işlemini sadece gizli anahtarı bilen kişi gerçekleştirir.

en bilindik örnekleri 

`RSA` ve `DSA` dır.

RSA algoritması;

çok büyük sayıların çarpanlarına ayrılmasındaki zorluğa dayanır.

basitçe anlatmak gerekirse(çok basit olmayacak ama idare edin)

1)iki tane asal sayı seçin (p ve q sayıları diyelim)
2)mod alınacak bir değer belirleyin ona da n diyelim yani  n = p.q 
3)euler`totient fonksiyonu`na t diye bir değişken atayalım t = (p-1).(q-1)
4)ortaya çıkan t değeri ile `ebob`u 1 olan bir e değeri hesaplayalım.
5)e.d = 1 mod t olacak şekilde bir d değeri hesaplayalım.
6)public keyimiz (e,n) ve private keyimiz (d,n) şifrelenecek metnimiz de m olsun.
7)şifreli metnimiz c=m^e mod n 
8)decryption->ciphertext = c^d mod n = (m^e)^d mod n = m dir.

örnekler internet ortamında bolca mevcuttur malum bu kadar meraklıysanız kaynaklara ulaşmanız zor olmayacaktır.

Asimetrik şifreleme yönteminin kullanımına en güzel örneklerden birisi ise dijital imzalardır.

Bu iki yöntem haricinde simetrik ve asimetrik  algoritmaların birlikte kullanıldığı  bir yöntem daha vardır ki bazı kaynaklar bunu üçüncü yöntem olarak kabul ediyorlar.

meraklısına notlar:

resim içerisine metin yerleştirme diye nitelendirilen olay esasında `steganografi`dir.

ben araştırırım bu konuya meraklıyım diyen arkadaşlar varsa kriptoloji ile ilgili birkaç araştırma konusu bırakıyorum.

the shift cipher
the substitution cipher
linear feedback shift register
affine password
hill password
rs2
des
one way hash function -- özellikle yazılımcı arkadaşlar bunu incelesinler.
rijndael
sha1
vigenere password
quantum cryptography
elgamal